Η εικαστική έκθεση "Αϊτή Ελλάδα 1821-2021 - Ταξίδι προς την ελευθερία / Respect" αφορά πολυμορφική έκθεση εκπαιδευτικού χαρακτήρα, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων και επετειακών δράσεων για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης.
Η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα, που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ελλάδας, με επιστολή που έστειλε το 1822 ο τότε Πρόεδρός της Ζαν Πιέρ Μπουαγιέ "προς τους πολίτας της Ελλάδος", μεταξύ άλλων στον Αδαμάντιο Κοραή. Η έκθεση εμπνέεται από το σημαντικό αυτό ιστορικό γεγονός, αλλά και από μύθους που συνδέονται με αυτό, όπως το ότι η Αϊτή έστειλε 100 εθελοντές να πολεμήσουν υπέρ του αγώνα της ανεξαρτησίας σε ένα μοιραίο πλοίο, που δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του.
Η αξία της έκθεσης έγκειται, στο ότι παρέχει τη δυνατότητα να εξερευνήσουμε λιγότερο γνωστά στοιχεία της ελληνικής επανάστασης εντός και εκτός Ευρώπης, σε ιστορική αλλά και σε σύγχρονη οπτική. Επίσης, ανοίγεται ο δρόμος να γνωρίσουμε μια μακρινή και άγνωστη χώρα, με την οποία όμως μας δένουν ισχυρά επαναστατικοί αγώνες για την ελευθερία.
Η έκθεση αποτελεί προϊόν διαπανεπιστημιακής εκπαιδευτικής συνεργασίας ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών (ΤΠΨΤ) και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων (ΤΜΣΠΣ). Σε μια πρώτη μορφή εγκαινιάστηκε στις Σπέτσες, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Σπετσών, στις αρχές Αυγούστου 2021, σε επιμέλεια της Λήδας Παπακωνσταντίνου, η οποία είχε και την ιδέα για το εγχείρημα. Για την παρουσίαση μετά στο Ναύπλιο, η έκθεση σχεδιάστηκε εκ νέου και εμπλουτίστηκε με νέα εκθέματα.
Έργα - καλλιτέχνες
Η διοργάνωση συμπεριλαμβάνει έργα φοιτητών, καθώς και προσκεκλημένων καλλιτεχνών, όπως της Λήδας Παπακωνσταντίνου και της Έλληνο-Αμερικανίδας καλλιτέχνιδας Theodora Skipitares. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης, κάποιες συνεργασίες φοιτητών του ΤΠΨΤ με νέους Αϊτινούς καλλιτέχνες, όπως τον περφόρμερ Maksaen Denis. Πολυμορφικού χαρακτήρα η έκθεση, συμπεριλαμβάνει εικαστικά έργα, εγκαταστάσεις, κινούμενα σχέδια, βίντεο αρτ και βίντεο περφόρμανς.
Σημαντικό έκθεμα της παρουσίασης στο Ναύπλιο αποτελεί, επίσης, το ιστορικό τεκμήριο που ενέπνευσε τις καλλιτεχνικές αυτές δημιουργίες: η μετάφραση και πρώτη δημοσίευση στα ελληνικά της επιστολής του Μπουαγιέ (1861), καθώς και το χειρόγραφό της, τα οποία παραχώρησε ευγενώς η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας. Η επιστολή του 1822 τεκμηριώνει την θαυμαστή πράξη αλληλεγγύης της Αϊτής προς την Ελλάδα.
Ερμηνευτικές προσεγγίσεις
Οι δύο πανεπιστημιακές ομάδες διαβάζουν την επιστολή του 1822 με διακριτούς τρόπους. Εντάσσοντάς την σε ιστορικό, αλλά και μυθολογικό πλαίσιο, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου προτείνει νέες αναγνώσεις της ελληνικής επανάστασης, που διευρύνουν τον ελληνοκεντρισμό, ενώ το ΤΠΨΤ διερευνά την σύγχρονη σημασία της επαναστατικής εκείνης διακήρυξης. Στα έργα του πανεπιστημίου Αιγαίου, οι ήρωες της ελληνικής επανάστασης συνυπάρχουν με τους ηγέτες της Αϊτής, ενώ εικόνες από τα βασανιστήρια, που υφίσταντο οι μαύροι σκλάβοι, φωτίζουν τον ανατρεπτικό χαρακτήρα του 1821 και ενθαρρύνουν την ένταξή του στην παράδοση των μεγάλων μοντέρνων επαναστάσεων.
Σε αντιδιαστολή με την προσέγγιση του Αιγαίου, στα έργα του ΤΠΨΤ η επιστολή συσχετίζεται με σύγχρονα ζητήματα, από το φύλο και την φυλή, έως τις δυνατότητες των πολιτών να παρέμβουν κοινωνικά και πολιτικά. Τα έργα δηλώνουν, επίσης, το έντονο ενδιαφέρον των φοιτητών να γνωρίσουν τη σημερινή Αϊτή.
Πέρα από τις διαφορές, κοινό στοιχείο στα έργα και των δύο πανεπιστημιακών ομάδων είναι η ανάδειξη της ισχυρής φιλίας ανάμεσα στις δύο χώρες, που προέκυψαν από επανάσταση. Συχνά η σχέση αυτή μορφοποιείται ως αντίδωρο ή αντίστροφο ταξίδι της Ελλάδας προς την Αϊτή ή ακόμα και ως απόπειρα εύρεσης κοινής εθνικής ενδυμασίας, κοινής σημαίας, κοινών τελετουργιών, ενός δηλαδή κοινού τόπου (παρατηρήσεις της Προέδρου ΔΟΠΠΑΤ κ. Μαρίας Ράλλη).
Επιμέλεια έκθεσης
Μαρίνα Κοτζαμάνη
Διάρκεια Έκθεσης
15 Οκτωβρίου έως 7 Νοεμβρίου 2021
Τόπος διεξαγωγής
Η έκθεση παρουσιάζεται τόσο στο κτίριο του Βουλευτικού, όπου στεγάστηκε η Βουλή της επαναστατημένης Ελλάδας, όσο και στον Εκθεσιακό Πολιτιστικό Χώρο της Alpha Bank, (Εμμανουήλ Δαλαμάγκα και Κωλέττη 4 Ναύπλιο).
Ωράριο λειτουργίας
Βουλευτικό, Δευτέρα με Κυριακή 09:00-14:00 & 18:00-21:00 (T. +30 27520 96127, 27153)
Εκθεσιακός Πολιτιστικός Χώρος Alpha Bank, Δευτέρα με Παρασκευή 09:00-15:00 (T. +30 27520 96234)
Είσοδος
Ελεύθερη
Αυτό το ήξερες;
Ύστερα από συνεννόηση, παρέχεται και δυνατότητα ξενάγησης.
Υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, η έκθεση είναι μια συνδιοργάνωση του Δήμου Ναυπλιέων, Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού-Περιβάλλοντος-Αθλητισμού-Τουρισμού (ΔΟΠΠΑΤ), μαζί με το Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών (ΤΠΨΤ).
